EA1DDO
     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na zdjęciu: jedna z trzech wież antenowych radiolatarni Consol w Lugo w Hiszpanii. Wieże mają wysokość po 110 metrów i są oddalone od siebie o dokładnie 2823.104 m. Rozstaw masztów antenowych jest uzależniony od długości fali, wiec zmiana jej częstotliwości roboczej była praktycznie niemożliwa. Wokół każedgo z masztów zakopano około setki promieniście rozchodzących się przewodów, co ma na celu uniknięcie nawet śladów poziomej polaryzacji fal. Na szczycie widać piętnastometrowej średnicy izolator do mocowania linek właściwej anteny.
Stacja została uruchomiona w roku 1940 i pracowała nieprzerwanie do 1971. Sprzęt nadawczy był wykonany przez firmę Telefunken.
Zdjęcie nadesłał Jose Cadaveira Papallardo. Gracias, Jose !

 

 

 

 

 

Zapis sygnału stacji Consol LEC w Stavanger, wykonany przez Vaino Lehtoranta w 1981 roku. Stacja ta została wyłączona w roku 1996.
Obecnie LEC nadaje na starej częstotliwości 319 kHz, ale już jako zwykła NDB

 

 



Estación Consol

de la IIª Guerra Mundial

Por Jacek Tomczak - Janowski

 

System Consol.

 

Pod nazwą Consol (także Consolan, a w Związku Sowieckim WRM-5) kryje się modyfikacja przedwojennego niemieckiego systemu nawigacji dalekiego zasięgu Electra - Sonne.
System powstał w niemieckiej firmie Standard Elektrik Lorenz w roku 1938. Konstruktor, dr Kramar, nadał nowemu urządzeniu nazwę Salome. Czynniki wyższe, widać odporne na powab pięknej Salomei, zmieniły nazwę na Elektra. Wojskowi wymyślili już bardziej odpowiedni kryptonim - Sonne (Słońce). Tak na marginesie: eksperymentalne wersje Sonne nazywały się Mond (Księżyc) i Stern (gwiazda).
Nawiasem mówiąc Ernst Kramar był także konstruktorem systemu podejścia do ladowania Lorenz.

W czasie II wojny światowej zbudowano dla potrzeb Kriegsmarine i Luftwaffe radiolatarnie w krajach okupowanych: Stavanger w Norwegii i Ploneis we Francji. Stacja w Lugo w Hiszpanii była osobistym darem Hitlera dla Franco. W rzeczywistości wujkowi Adolfowi chodziło o nawigacyjne potrzeby okrętów podwodnych przeciskających się na Morze Śródziemne.
Angielska nazwa systemu wywodzi się z hiszpańskiego con Sol - za Słońcem. Brawa za szczerość.

Zasada wyznaczania linii pozycyjnej była zbliżona do zasady radiolatarni obrotowych, z tym, że obracane były "zębate", lub jak kto woli promieniste (stąd to Słońce) charakterystyki nadawcze.
Cykl pracy stacji Consol obejmował cztery etapy (czasy dla LEC, różniły się w zależności od stacji):
  • Bezkierunkowe nadawanie sygnału identyfikacyjnego - 4,5 s,
  • Przerwa - 3 s,
  • Obracanie sektorów z emisją 60 znaków Morse'a - 30 s,
  • Przerwa - 2,5 s.
    Po ostatnie przerwie następowało ponowienie cyklu. Systemy pochodne mogły mieć inne czasy trwania poszczególnych etapów nadawania.

    Formowanie wielolistkowej charakterystyki i jej obrót były ściśle związane z konstrukcją radiolatarni. System antenowy składał sie z trzech wysokich masztów (stacja Bushmills miała maszty po 370m !) oddalonych od siebie o dokładnie trzy długości fali. Sygnał emitowany przez anteny zewnętrzne był przesunięty w fazie względem anteny środkowej; kiedy faza sygnału jednej z anten był przesunięty o 90 stopni w przód, sygnał drugiej był o tyle samo opóźniony. Przełączanie zależności fazowych dawało efekt obrotu, a właściwie zbiegania się listków ku przedłużeniu linii anten.
    Sygnał radiolatarni był kluczowany w ten sposób, że listki charakterystyki dawały na przemian kropki i kreski. Pod koniec fazy obracania charakterystyk kropki i kreski zbiegały się w sygnał ciągły.
    Nie trzeba zatem było mierzyć czasu od początku cyklu, tylko liczyć kreski lub kropki do momentu usłyszenia sygnału ciągłego. Znając kierunek linii anten i wiedząc że każdy listek (kropka lub kreska) ma szerokość 7,5 stopnia, można było określić namiar własnej pozycji (radial). Istniały też aparaty do automatycznego liczenia znaków (tzw. ESCO).

    Zasięg sygnałów radiolatarni wynosił około 2000 km (zależnie od warunków propagacji fal). Dużą wadą systemu była "niepewna" dokładność (od 3 do 15 stopni, szczególnie zaraz po zachodzie Słońca i w obecności linii brzegowej), "martwe" sektory radiolatarni na przedłużeniu linii anten i niejednoznaczność pomiaru.
    Niejednoznaczność wynikała z możliwości pomyłki co do tego po której stronie radiolatarni znajduje się samolot. Dla określenia pozycji potrzeba było albo linii pozycyjnej innej stacji, albo radionamiaru na stację. W lotnictwie stosowano tę drugą metodę, ponieważ sygnały były emitowane na częstotliwościach 190 - 363 kHz i można je było odbierać przy pomocy radiokompasu (150 - 1750 kHz).

    Z powodu dobrego pokrycia na obszarze Europy i Atlantyku, a także niewielkich wymagań co do sprzętu odbiorczego na pokładzie statku lub samolotu (odbiornik średniofalowy) Consol został przyjęty jako zalecany standard przez PICAO (Provisional ICAO). Po wojnie znacznie zwiększono zwiększono liczbę radiolatarni, utrzymywanych przez lokalne zarządy latarni morskich nawet do lat osiemdziesiątych.

  •    
               

     

    Radiolatarnie Consol, Consolan i WRM-5:

     

    CzestotliwoscZnakLokalizacjaWspólrzedneZasiegMocCykl
    192,0 kHzSFI San Francisco, USA 38112N 1223419W
    194,0 kHzTUK Nantucket, USA 4116 6N 701049W 2000W 75 s
    257,0 kHzFRQ Ploneis, Francja48 0 6N 41 25 4W 2000W 40 s
    263,0 kHzPZ Zat. Posjeto, Rosja42 41 7N 13 05 67E1000nm
    266,0 kHzMWN Bushmills, Irlandia 55 12 20N 62 82W 2000W40 s
    269,0 kHzKN Kap Kanin, Rosja 683818N 432330E 500nm
    280,0 kHzPA W. Pankratjewa, Rosja76 7 5N 6010 5E 500nm
    285,0 kHzLG Lugo, Pn. Hiszpania431453N 72853W 1000W60 s
    315,0 kHzSL Sewilla, Pd. Hiszpania373117N 6 148W
    319,0 kHzLEC Stavanger, Norwegia 583732N 53749E 1000W 60 s
    332,5 kHzLEX Andoya, Norwegia 69 854N 1553 0E 1000W
    332,5 kHzLMC W. Jan Mayen, Norwegia 705825N 82943W 1000W
    332,5 kHzLJS Bjornoya, Svalbard 742934N 19 335E 2x750W , 1x3000W
    340,0 kHzNA W. Shumshu, Rosja 5049 2N15626 E1000nm
    363,0 kHzRB Plw. Rybackij, Rosja 694512N 3255 0E 500nm
    372,0 kHzKS Plw. Tierpjenija, Rosja 49 418N14421 1E1000nm
    ?? Miami, FL, USA1000nm37,5 s